Quả mơ từ lâu đã quen thuộc trong đời sống hàng ngày, đặc biệt trở thành món rượu mơ nổi tiếng. Trong Đông y được gọi là mai tử, vị chua tính bình. Những trái mơ không chỉ mang giá trị ẩm thực mà còn là loại dược liệu tốt trong các bài thuốc dân gian.
1. Giới thiệu về quả mơ
Cây mơ là một loại cây thân gỗ nhỏ, cao tối đa đến 6m, thuộc họ tường vy. Các nhành lá mọc so le, hình bầu dục dài nhỏ. Hàng năm, cây cung cấp lượng quả và hoa lớn, phục vụ cho nhu cầu ẩm thực và y tế. Dưới đây là đặc điểm, nguồn gốc, phân loại, phân bố và mùa thu hoạch trái mơ.
1.1. Đặc điểm quả mơ
Quả mơ là một loại quả hạch, có hình cầu với phần đầu hơi lõm tại cuống và phần đáy chụm lại. Quả non sẽ có màu xanh tươi và chuyển dần sang màu vàng cam khi chín. Bên ngoài vỏ được bao phủ bởi một lớp lông trắng mỏng, mềm mại. Phần thịt mơ khá dày, bên trong có một hạt cứng màu nâu. Khi ăn, chỉ sử dụng phần thịt quả.
1.2. Nguồn gốc trái mơ
Cây mơ đầu tiên được tìm thấy ở phía nam Trung Quốc, khu vực sông Dương Tử. Sau này, chúng được trồng phổ biến tại Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam. Chúng thích hợp sinh trưởng và phát triển ở điều kiện khí hậu ôn hòa, thổ nhưỡng tốt. Tại nước ta, cây mơ được trồng chủ yếu ở các tỉnh vùng núi phía Bắc.
1.3. Mùa thu hoạch mơ
Cây mơ thường ra hoa vào vụ cuối đông và đầu xuân. Những bông hoa trắng nhỏ xinh đã đi vào nhiều bài thơ, bài văn nổi tiếng. Chúng mang một vẻ đẹp riêng cho núi rừng và đậu quả vào tháng 4 đến đầu tháng 5. Dù thời gian đậu quả ngắn, nhưng cây vẫn cho năng suất cao và trở thành nguồn thu nhập tốt của nhiều hộ gia đình.
2. Phân loại quả mơ
Các giống mơ trên thế giới vô cùng đa dạng, được phân chia theo ngoại hình, hương vị và nguồn gốc xuất xứ. Tại Việt Nam, có 3 loại mơ phổ biến là mơ má đào, mơ bồ hóng và mơ lông.
2.1. Mơ má đào
Mơ má đào hay còn gọi là mơ chấm son. Cụ thể, trên thân quả có các đốm màu cam đỏ như những vết son hay đôi má ửng hồng của người phụ nữ. Dáng quả như những quả đào, phần vỏ mịn, không có lông, kích thước to và dễ tách hạt. Chúng được trồng nhiều ở vùng núi Tây Bắc. Khi ăn có vị chua, ngọt và rất thơm.
2.2. Mơ bồ hóng
Mơ bồ hóng hay còn gọi là quả mơ mai. Quả khi chín có màu vàng nhạt hơn màu mơ má đào, vỏ quả mềm, trơn nhẵn, rất bóng. Tuy nhiên, chúng rất dễ dập, thâm hoặc bị hư hỏng, khó khăn trong quá trình vận chuyển nên không được bán rộng rãi trên cả nước. Để mua được loại mơ này, bạn cần tìm đến các nhà vườn tại địa phương.
2.3. Mơ lông
Mơ lông hay còn gọi là mơ nứa. Quả có kích thước nhỏ, khi chín có màu vàng hồng, trên vỏ có lớp lông mịn. Thịt quả rắn chắc, căng tròn, ít bị dập và dễ dàng vận chuyển. Khi ăn có vị ngọt, thơm, dóc hạt. Chúng được trồng nhiều ở Bắc Kạn và thường được dùng để ngâm rượu, làm nước giải khát do có thành phần dược chất dồi dào.
Theo đánh giá, giống mơ ngon bậc nhất của nước ta là mơ trồng ở vùng rừng Yên Tử, Quảng Ninh. Thừa hưởng tinh hoa của đất trời, quả mơ nơi đây luôn mang hương vị thơm, ngon và ngọt hơn những vùng khác. Hàng năm, đến mùa mơ Yên Tử, người dân lại đua nhau đến “đất Phật” tìm mua và thưởng thức. Đặc biệt, loại mơ này còn nổi danh với món “rượu mơ Yên Tử” bổ dưỡng.
3. Những chất dinh dưỡng quý nào có trong quả mơ?
Theo thông tin từ các tài liệu dinh dưỡng cung cấp, trái mơ chứa nhiều thành phần dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Cụ thể, trong 100g mơ chứa 8,5% carbohydrate, 5% chất xơ, 2,5% protein trong khi lượng chất béo chỉ chiếm 1%. Trái mơ cũng được giới chuyên gia đánh giá cao về hàm lượng vitamin A dồi dào, lên đến 64%. Ngoài ra, loại quả này còn chứa vitamin C, K, E và các khoáng chất như sắt, photpho, mangan,…
4. Top 11 tác dụng của quả mơ đối với sức khỏe
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trái mơ không chỉ chứa các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể mà còn chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa. Việc tiêu thụ mơ giúp cơ thể hấp thụ đủ chất, khỏe mạnh hơn, đẩy lùi các bệnh về tiêu hóa, tim mạch,… Dưới đây là 11 tác dụng của trái mơ dành cho sức khỏe được khoa học kiểm chứng.
4.1. Tăng sức đề kháng
Loạt vitamin trong mơ giúp bổ sung dinh dưỡng cho hàng rào miễn dịch khỏe mạnh. Khi được hấp thụ vào cơ thể, chúng làm nhiệm vụ tiêu diệt các vi khuẩn, virus xâm nhập từ bên ngoài. Đồng thời, chúng cung cấp dưỡng chất chữa lành các tế bào bị tổn thương. Từ đó tăng sức đề kháng của cơ thể, làm giảm nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm.
4.2. Tăng sức khỏe đường ruột
Quả mơ vốn giàu nước và chất xơ giúp làm giảm các rối loạn tiêu hóa. Cụ thể, thành phần dưỡng chất trong trái mơ giúp ngăn ngừa táo bón, trĩ, nứt hậu môn,… Bên cạnh đó, lượng chất xơ tạo môi trường thuận lợi cho hệ vi sinh vật đường ruột phát triển. Nhờ vậy, hệ tiêu hóa luôn trong trạng thái khỏe mạnh, hạn chế các nguy cơ mắc bệnh.
4.3. Ăn mơ bổ mắt
Như đã liệt kê ở trên, vitamin A và vitamin E chứa hàm lượng chủ yếu trong quả mơ. Trong khi đó, vitamin A là thành phần quan trọng với mắt, giúp nâng cao khả năng cảm thụ ánh sáng. Bổ sung đầy đủ vitamin A giúp mắt có thể nhìn tốt trong điều kiện ánh sáng yếu. Còn vitamin E vốn là chất chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ mắt từ bên trong trước sự tấn công của gốc tự do.
4.4. Tốt cho thai kỳ
Thiếu máu do thiếu sắt có thể khiến cơ thể mẹ và bé suy yếu. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị, phụ nữ mang thai nên bổ sung sắt từ trái mơ mỗi ngày để ngăn ngừa tình trạng trên. Đồng thời, lượng axit folic trong loại quả này cũng giúp giảm nguy cơ mắc dị tật ở thai nhi. Không chỉ thế, ăn mơ còn bổ sung lượng lớn vitamin và khoáng chất có lợi cho sự phát triển của trẻ. Mẹ hoàn toàn có thể yên tâm chăm sóc con trong từng giây phút ngay từ khi con xuất hiện.
4.5. Quả mơ giúp đẹp da
Không chỉ chứa lượng vitamin C lớn, trái mơ còn chứa lượng vitamin E dồi dào. Trong khi đó, vitamin C có khả năng ức chế các hắc sắc tố melanin – yếu tố gây nám, tàn nhang. Đồng thời, vitamin C cũng giúp tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập, loại bỏ mụn nhọt từ sâu bên trong. Còn vitamin E trong mơ giúp cung cấp đủ ẩm cho làn da, kích thích sản sinh collagen. Từ đó, da luôn được căng bóng, sáng mịn, làm chậm quá trình lão hóa, giảm chảy xệ da.
4.6. Ổn định lượng đường trong máu
Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, lượng chất xơ của quả mơ có khả năng điều chỉnh đường huyết. Khi được hấp thụ vào cơ thể, chúng giúp ổn định lượng đường trong máu, giảm nguy cơ đái tháo đường. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong quả này còn có khả năng bảo vệ tuyến tụy. Bệnh nhân tiểu đường được khuyến khích sử dụng 1 ly nước mơ nhỏ mỗi ngày để cải thiện tình trạng bệnh.
4.7. Quả mơ tốt cho tim
Một nghiên cứu chỉ ra, người có chế độ ăn giàu kali có nguy cơ đột quỵ thấp hơn 24%. Bên cạnh đó, các nghiên cứu khác cho thấy trái mơ chứa lượng kali dồi dào. Việc bổ sung mơ vào chế độ ăn không chỉ điều hòa huyết áp mà còn giúp phòng ngừa các bệnh lý tim mạch. Đây cũng là thực phẩm được các chuyên gia tim mạch khuyến khích sử dụng hàng ngày.
4.8. Quả mơ chống viêm
Dưỡng chất trong trái mơ có khả năng chống viêm mạnh mẽ. Cụ thể, hợp chất beta cryptoxanthin và magie trong quả này đi vào cơ thể làm giảm tình trạng sưng và viêm. Các bác sĩ chỉ ra, chúng có tác động tích cực đến các bệnh viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp,… ở người già. Bên cạnh đó, khả năng chống viêm này còn giúp bảo vệ niêm mạc ruột và dạ dày. Không chỉ ngăn viêm loét dạ dày, tá tràng mà còn làm giảm nguy cơ mắc ung thư tại cơ quan này.
4.9. Hỗ trợ điều trị bệnh hô hấp
Các chuyên gia thuộc Đại học Oxford (Hoa Kỳ) đã thực hiện một thí nghiệm liên quan đến dinh dưỡng trong quả mơ. Kết quả cho thấy, loại quả này chứa hợp chất flavonoid có tác dụng ức chế và kiểm soát triệu chứng của bệnh hen. Đồng thời, thực nghiệm trên người cho kết quả, nhóm sử dụng mơ và chiết xuất từ quả này thường xuyên có ít nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp. Họ hầu như không bị cảm cúm, cảm lạnh do thay đổi thời tiết gây ra.
4.10. Tăng sức khỏe xương
Có thể ít ai biết, mơ chính là một trong 6 loại quả có khả năng tăng cường sức khỏe xương mạnh mẽ nhất. Theo đó, mơ chứa lượng magie, canxi, kali dồi dào, giúp tăng mật độ xương, đảm bảo độ dẻo dai của các khớp. Bên cạnh đó, khả năng chống oxy hóa của mơ cũng giúp làm chậm quá trình lão hóa và ngăn thoái hóa mô sụn. Các bác sĩ khuyên người lớn tuổi nên bổ sung mơ vào thực đơn hàng ngày để giảm các cơn đau do bệnh xương khớp đem lại.
4.11. Bảo vệ chức năng gan
Không chỉ mang những tác dụng trên, quả mơ còn nổi tiếng với khả năng tăng cường và bảo vệ chức năng gan. Các vitamin, chất xơ, hợp chất chống oxy hóa trong quả này góp phần làm đốt cháy mỡ thừa trong gan. Đồng thời, chúng ngăn lượng mỡ thừa mới tích tụ do chế độ ăn không lành mạnh. Kết hợp với khả năng thanh lọc máu, giảm lượng cholesterol xấu, sử dụng mơ giúp gan khỏe mạnh. Chúng góp phần không nhỏ vào điều trị viêm, xơ gan và ngăn ngừa ung thư gan.
5. Hướng dẫn cách sử dụng quả mơ trong đời sống hàng ngày
Trái mơ có vị ngon, ngọt, thường được dùng làm thực phẩm. Cụ thể, các món chế biến từ mơ phải kể đến ô mai, mơ muối, mứt mơ, sốt mơ,… Dưới đây là công thức các món ăn được làm từ mơ.
5.1. Rượu mơ
Rượu mơ là thức uống nổi tiếng của người Việt Nam bao đời nay. Không chỉ hợp với cánh đàn ông trong mỗi bữa nhậu, rượu mơ còn được chị em phái đẹp ưa chuộng nhờ hương vị ngọt, ngon. Để nấu rượu mơ chuẩn vị Yên Tử, hãy thực hiện đúng theo các bước sau:
- Bước 1: Mơ chọn quả tròn đều, căng mọng, rửa sạch và để ráo nước
- Bước 2: Cho mơ và đường phèn vào bình theo công thức một lớp mơ, một lớp đường
- Bước 3: Đổ từ từ rượu trắng nếp vào bình, sao cho ngập quả, đậy kín nắp
Ủ rượu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp, khoảng 3 tháng là có thể sử dụng. Nên ủ một bình trong nhà và sử dụng một ly nhỏ mỗi ngày để tăng cường sức khỏe.
5.2. Ô mai mơ
Quả mơ được chế biến thành các món ô mai đa dạng và là thức quà vặt được nhiều người ưa chuộng. Hãy tham khảo một vài công thức làm ô mai mơ dưới đây.
Ô mai mơ muối
Đối với món này, bạn chỉ cần rửa sạch và phơi héo mơ trong vòng 1 ngày. Sau đó xếp chúng trong một chiếc bình theo công thức 1 lớp mơ, 1 lớp muối. Ủ trong vòng 3 ngày rồi đem phơi nắng cho quả săn lại. Thực hiện đến khi mơ tách nước hoàn toàn, chỉ còn lại phần thịt quả cùng lớp muối trắng kết tinh trên bề mặt. Ngậm mơ muối cũng giúp điều trị bệnh viêm họng.
Ô mai mơ gừng
Bạn đem mơ rửa sạch, trần qua nước phèn chua 2 lần để loại bỏ bớt vị chua. Sau đó để mơ ráo nước và xóc với đường, ngâm khoảng 1 giờ. Gừng xay nhuyễn vắt sạch nước và thu lại bã. Bạn cho mơ và bà gừng vào chảo, đun lửa nhỏ và đảo đều tay đến khi đường khô lại và bám trên những miếng mơ. Nhanh chóng tắt bếp và đổ ra đĩa để nguội. Hãy cất chúng vào hũ thủy tinh và sử dụng dần.
5.3. Sốt mơ
Sốt mơ chua ngọt và hương thơm đặc trưng sẽ giúp món ăn trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Công thức thực hiện như sau:
- Bước 1: Mơ tươi rửa sạch, lấy phần thịt quả và ép lấy nước cốt
- Bước 2: Pha nước cốt với đường, hạt nêm, tương ớt, dầu hào và đun trong lửa nhỏ
- Bước 3: Nêm nếm thường xuyên để sốt vừa vị, khi sốt sánh đặc thì tắt bếp Advertisement
- Bước 4: Khi sốt nguội cần đổ vào hũ thủy tinh đậy kín để sử dụng dần
Bạn có thể dùng món sốt mơ tương tự như sốt me cho các món nướng, salad,… Không chỉ tăng thêm độ ngon của món ăn, sốt mơ còn đem lại nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
6. Quả mơ giá bao nhiêu tiền? Mua ở đâu?
Trên thị trường, giá mơ được quyết định bởi nhiều yếu tố như mùa vụ, xuất xứ và chất lượng quả. Thời điểm đầu mùa, quả mơ tươi thường được bán với giá khoảng 50.000 đồng/kg. Mức giá này sẽ giảm xuống còn 25.000 đồng/kg trong giữa mùa, khi mơ chín rộ. Hàng năm, giá mơ thường ở mức ổn định, không có biến động nhiều.
Về địa chỉ bán mơ, bạn có thể dễ dàng mua loại quả này ở các nhà vườn, chợ đầu mối, chợ dân sinh, gánh hàng rong, siêu thị, cửa hàng trái cây,… Ngoài ra, bạn cũng có thể mua mơ qua các kênh bán hàng trực tuyến hoặc sàn thương mại điện tử. Dù mua trái ở đâu, bạn vẫn cần lựa chọn địa chỉ uy tín, ưu tiên mua tại nơi gần nhà để tránh quả hư hỏng khi phải vận chuyển xa.
7. Hướng dẫn lựa chọn và bảo quản quả mơ được tốt nhất
Trái mơ ngon vốn chứa nhiều giá trị dinh dưỡng và đem lại lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, để đảm bảo được dưỡng chất, độ ngon, bạn cần biết lựa chọn và bảo quản mơ đúng cách. Dưới đây là những lưu ý khi chọn và bảo quản trái mơ.
7.1. Cách chọn mơ
Mơ ngon là những quả đảm bảo 5 tiêu chí: chín tự nhiên, giòn, ngọt, thơm và mọng nước. Để chọn được những quả chất lượng như trên, bạn cần chú ý những điều sau:
- Dáng quả tròn trịa, kích thước đều nhau
- Vỏ quả mỏng, chín vàng, căng bóng, còn nguyên lớp phấn mịn và không xuất hiện các vết thâm mờ hay vết côn trùng cắn
- Cầm quả lên thấy chắc thịt, không bị nát, dập úng,…
- Không nên chọn quả quá cứng, vỏ còn màu hơi xanh vì đây là những quả non, ăn chua và chát
- Không nên chọn quả có vỏ quá vàng, nhăn nheo vì có thể quả được thu hoạch sớm và đã chín héo
- Quả mơ ngon sẽ có mùi rất thơm, nếu mơ không có mùi, quả có thể bị chín ép
7.2. Cách bảo quản
Thời xưa, khi chưa có tủ lạnh, dân gian thường dùng các phương pháp ngâm rượu, ngâm đường, muối, phơi khô để bảo quản quả mơ. Những cách này cho phép thời gian sử dụng lâu dài, lên đến 1 – 2 năm. Tuy nhiên, mơ sau khi được chế biến sẽ có sự thay đổi về dinh dưỡng cũng như khó để chế biến thành món khác.
Hiện nay, nhiều người chọn bảo quản mơ tươi trong ngăn mát tủ lạnh. Phương pháp này sẽ giúp quả giữ được độ tươi, ngon và hàm lượng dinh dưỡng trong khoảng 7 ngày. Để bảo quản lâu hơn, bạn có thể để chúng trong ngăn đá. Khi sử dụng chỉ cần giã đông và dễ dàng chế biến đa dạng món ăn.
8. Những hình ảnh về quả mơ
Trái mơ có hình dáng như những quả đào nhỏ với màu vàng tươi đẹp mắt. Cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của trái mơ trong loạt ảnh dưới đây.
Bài viết trên đã liệt kê về đặc điểm, phân loại, tác dụng cũng như món ăn được chế biến từ quả mơ. Hy vọng những thông tin trên hữu ích với bạn và đừng ngại chia sẻ đến người thân và bạn bè. Theo dõi chuyên mục trái cây của chúng tôi để cập nhật kiến thức mới mỗi ngày.
