Ý dĩ là một loại thảo dược được dùng trong nhiều bài thuốc cổ truyền từ xa xưa. Hiện nay, người ta dùng loại hạt này để chế biến nhiều món ăn ngon, có lợi cho sức khỏe. Hãy cùng Tuổi trẻ và Sắc đẹp tìm hiểu một số bài thuốc quý về hạt ý dĩ qua bài viết dưới đây nhé!
1. Cây ý dĩ là gì?
Ý dĩ còn được biết đến với tên gọi là cườm thảo hay bo bo. Đây là một loài thực vật nhiệt đới thuộc họ Hòa thảo, cao khoảng 2m, thân nhẵn hình vạch dọc. Lá hình mác to, gân hiện rõ song song. Quả được bao bọc bởi bẹ lá và cây trồng chủ yếu để lấy hạt.
Loài cây này có nguồn gốc từ Malaysia, Đông Á và được trồng nhiều ở ruộng, vườn, giống như loại cây một năm. Mặc dù ý dĩ có tên gọi là bo bo, nhưng ở đây không phải loại cây bo bo thời bao cấp (còn có tên gọi khác là cao lương). Tại Việt Nam có 3 loại ý dĩ: Ý dĩ tẻ, ý dĩ nếp và ý dĩ cườm.
2. Thành phần hóa học trong hạt ý dĩ
Trong hạt ý dĩ chứa 65% hydratcarbon, 13,7% protid, 5,4% chất béo và nhiều các axit amin như leuxin, acginin, lysin, histidin, tyroxin, coixin, axit glutamic. Trong rễ ý dĩ có chứa 52% tinh bột, 17,7% protein, 7,2% chất béo.
3. Tác dụng của hạt ý dĩ
Sau nhiều nghiên cứu, người ta đưa ra một số tác dụng của hạt ý dĩ như:
- Tốt cho hệ hô hấp: Dầu được chiết xuất từ ý dĩ gây ra kích thích hô hấp liều thấp và ức chế hô hấp liều cao và làm giãn phế quản
- Ức chế khối u hoặc tế bào ung thư: Ý dĩ có thể ức chế phát triển tế bào khối u nhờ vào hoạt chất Coixenolid cùng a-monolinolein
- Chống viêm: Benzoxazolon trong lá và rễ có khả năng chống viêm, ngăn cản vi khuẩn cũng như vi sinh trùng phát triển
- Tốt cho tim mạch: Chất xơ dồi dào trong hạt ý dĩ giúp ổn định mức cholesterol cũng như hàm lượng chất béo cho cơ thể
4. Bài thuốc quý sử dụng hạt ý dĩ
Ý dĩ nổi tiếng là nguồn thảo dược quý, do vậy nó được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc quý từ loại hạt này:
4.1. Chữa tiểu tiện có ra sỏi
Sử dụng 20g ý dĩ sắc chung với 600ml nước, đến khi còn 200ml thì tắt bếp, rót nước ra uống. Làm liên tục như vậy đến khi tiểu tiện bình thường thì ngừng lại.
4.2. Chữa bệnh liên quan đến phổi, nôn ra máu
Sử dụng 40g ý dĩ sắc chung với 400ml nước, đến khi còn lại khoảng 200ml nước thì chắt ra chén, thêm một ít rượu vào chén đó và uống. Mỗi lần sắc cần chia hai phần uống trong ngày, uống liên tục trong 10 ngày sẽ thấy kết quả tốt hơn.
4.3. Chữa lao lực
Sử dụng 5g ý dĩ, 3g mạch môn đông, 3g tang bạch bì, 3g bách bộ, 3g thiên môn đông đem sắc với 600ml nước, sắc đến khi còn 200ml thì dừng lại, chia 200ml thành 3 lần uống trong ngày.
4.4. Chữa tê thấp
Sử dụng 40g ý nhĩ, 20g phổ thục linh đem sắc cùng 600ml nước, đến khi nước còn 200ml thì tắt bếp, rót ra uống. Chia phần nước này thành hai lần, dùng uống trong ngày. Sử dụng bài thuốc liên tục trong 10 ngày để thấy kết quả.
4.5. Chữa cơ thể đau nhức do phong thấp
Sử dụng 40g ý dĩ, 120g ma hoàng, 30 hạt hạnh nhân, 40g cam thảo đem sắc cùng 4 chén nước, đến khi nước còn khoảng 1,5 chén, rót nước để riêng. Sau đó, cho thêm 3 chén nước vào nồi, sắc còn 1 chén. Cuối cùng, hợp chung 2 chén thuốc lại, đem sắc còn 1 chén, phần nước này chia làm 3 lần uống trong ngày.
4.6. Chữa đờm, ho
Sử dụng 120g hạt ý dĩ, 80g cam thảo và 40g cát cánh đem tán thành bột. Mỗi lần lấy 20g bột hỗn hợp trên, thêm ít gạo nếp vào và nấu, uống sau bữa ăn.
4.7. Chữa tỳ hư, tiêu hóa kém
Sử dụng 40g mỗi loại (ý dĩ, hoài sơn, bạch biển đậu), 30g mỗi loại (sơn tra, liên nhục, sử quân tử (đã bỏ vỏ lụa), 16g thần khúc, 200g đương quy và 100g gạo nếp. Đem sao vàng hỗn hợp trên rồi tán bột mịn, dùng 2 lần/ngày, uống cùng nước ấm, mỗi lần sử dụng 12 – 16g.
4.8. Chữa đau răng, sâu răng
Với vị trí răng đau, răng sâu, bạn cần lấy lượng vừa đủ, gồm hạt ý dĩ nhân, cát cánh, đem nghiền thành bột nhuyễn, rồi đắp/nhét vào chỗ răng đau.
4.9. Bồi bổ
Sử dụng 10g hạt ý dĩ nhân, 5g tang bạch bì, 4g mạch môn, 4g thiên môn, 4g bách bộ đem sắc cùng với 1l nước, sắc đến khi còn 300ml. Dùng 300ml chia 3 lần và uống trong ngày, sau bữa ăn khoảng 20 phút.
4.10. Chữa nóng nảy, tiểu buốt:
Sử dụng 20g ý dĩ đem sắc cùng 2 chén nước, sắc đến khi nào cạn, còn 1 chén. Tiếp tục cho thêm 16g cam thảo hay 40g nho khô và nấu sôi, bỏ bã để uống.
4.11. Phù hợp cho phụ nữ khí hư nhiều
Sử dụng 30g rễ cây ý dĩ và 12g hồng táo, đem sắc chung với nước, chia nước thành 2 – 3 phần và uống trong ngày.
4.12. Chữa kinh nguyệt không thông ở phụ nữ
Đối với những trường hợp này (ngoại trừ mang thai), cần sử dụng 30g rễ cây ý dĩ tươi đem đi sắc nước và uống trong ngày, dùng trước chu kỳ từ 3 – 5 thang.
4.13. Giúp tăng tiết sữa, tốt sữa cho mẹ sau sinh
Sử dụng 30g hạt ý dĩ đã được sao vàng, 20g lá của cây sung tật và 1 chiếc móng giò lợn đem nấu cháo với lượng gạo nếp vừa đủ. Ăn hàng ngày để thấy kết quả.
5. Cách dùng hạt ý dĩ làm đẹp
Ý dĩ không chỉ là thảo dược quý trong điều trị bệnh mà nó còn là nguyên liệu làm đẹp từ thiên nhiên và được chị em rất yêu thích. Dưới đây là một số cách dùng hạt ý dĩ làm đẹp:
5.1. Dưỡng da thay cho sữa rửa mặt
Sử dụng 1kg hạt ý dĩ đem tán thành bột mịn và cất vào lọ kín dùng dần. Mỗi lần dưỡng da, lấy khoảng 50g bột ý dĩ rồi đem ngâm cùng với nước ấm, để dung dịch qua đêm, đến khi bột ý dĩ lên men là được. Mỗi sáng, sử dụng dung dịch lên men này thoa đều lên mặt, sau đó rửa sạch bằng nước. Dùng như vậy liên tục 1 tuần để ra đẹp hơn.
5.2. Làm mặt nạ dưỡng da, điều trị tàn nhang
Sử dụng 1 thìa cafe bột ý dĩ, 2 thìa cafe mật ong, rồi đem trộn với nhau. Bôi hỗn hợp này lên các vị trí mặt, cổ, vai, ngực cùng những vùng da khác, như vậy, có thể dưỡng trắng da và giảm tàn nhang.
5.3. Giảm béo
Sử dụng 10g hạt ý dĩ sắc, 10g lá sen khô, 10g táo mèo khô đem sắc cùng với 1l nước và uống trong ngày. Nên uống liên tục trong khoảng 1 tháng, đồng thời, kết hợp chế độ ăn uống, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, giúp giảm cân một cách hiệu quả.
6. Những món ăn chế biến từ hạt ý dĩ
Ý dĩ là nguyên liệu được sử dụng trong nhiều món ăn, giúp bồi bổ cơ thể rất tốt. Dưới đây là một số món ăn hấp dẫn từ hạt ý dĩ:
6.1. Canh bí đỏ ý dĩ
Chuẩn bị nguyên liệu:
Bí đỏ, ý dĩ, kỷ tử, táo đỏ và gia vị (hạt nêm, nước mắm chay)
Cách nấu:
Bước 1: Ngâm ý dĩ 5 tiếng cho mềm, bí đỏ sử dụng cả vỏ, đem rửa sạch và ngâm nước muối trong 15 phút. Sau đó, cắt phần đầu của bí đỏ làm nắp, bỏ ruột bí bên trong ra. Kỷ tử đem rửa sạch.
Bước 2: Cho táo đỏ vào nồi cùng 1 bát con nước, đem đun nhỏ lửa khoảng 15 phút rồi nêm nếm gia vị vừa ăn.
Bước 3: Cho ý dĩ, kỷ tử, táo đỏ vào bên trong ruột bí, đổ nước cùng táo đỏ vào cho đầy miệng quả, lấy nắp bí đậy cho khít.
Bước 4: Dùng nồi lớn, chứa vừa quả bí, cho nước vào nồi. Đặt bát bí đỏ vào, sao cho lượng nước bên trong nồi ngập khoảng 1/2 bát. Bật bếp, đun đến sôi thì vặn lửa nhỏ lại, thấy bí mềm là được.
6.2. Cháo bào ngư ý dĩ
Chuẩn bị nguyên liệu:
Bào ngư nhỏ, hạt ý dĩ, cà rốt, măng tây và gia vị
Cách nấu:
Bước 1: Đem rửa sạch bào ngư, hấp sơ và tách lấy thịt, ướp thịt với bột tỏi, dầu hào và dầu hoa cải cho thấm vị
Bước 2: Ngâm ý dĩ qua đêm rồi mang nấu chung cùng với gạo, cà rốt và măng tây
Bước 3: Xào sơ bào ngư cho thơm, đổ vào nồi cháo, nấu sôi lên rồi vớt ra, bày lên chén, cho xí dầu, mè vào cho thơm là được
6.3. Chè ngân hạnh, ý dĩ
Chuẩn bị nguyên liệu:
Ngân hạnh, ý dĩ, tàu hũ ky (lá phù trúc), đường phèn
Cách nấu:
Sử dụng bạch quả nguyên trái đem đập vỏ, lột vỏ lụa và đập dập, giúp bạch quả dậy mùi. Tàu hủ ky đem ngâm mềm, rửa sạch cho bớt dầu, phần sợi cứng cắt nhỏ, phần lá đem xắt nhuyễn. Chừa vài lá lớn lại.
Rửa sạch ý dĩ, để ráo nước. Bắc nồi nước lên, thả ý dĩ và sợi tàu hủ ky cứng vào, đem nấu cho mềm. Thả một vài lá tàu hủ ky vào nồi, nấu trên lửa vừa cho nhừ, tan ra.
Cho bạch quả vào nồi, nấu chín. Thả đường phèn nấu đến khi tan ra. Nêm nếm vừa miệng là được.
7. Hạt ý dĩ mua ở đâu? Giá bao nhiêu?
Trên thị trường, bạn có thể mua hạt ý dĩ khá dễ dàng. Do ý dĩ có nhiều loại với chất lượng khác nhau nên giá thường khác nhau. Hầu hết, giá bán sản phẩm này thường dao động trong khoảng từ 50.000 – 100.000 đồng/kg. Một số cơ sở uy tín bán hạt ý dĩ như: WinMart, Thảo dược Thanh Bình, Nông sản Dũng Hà,…
Hy vọng rằng Tuổi trẻ và Sắc đẹp đã cung cấp cho bạn một số số kiến thức về hạt ý dĩ qua bài viết trên. Đừng quên thêm ngay loại hạt này vào khẩu phần ăn hàng ngày để nâng cao sức khỏe nhé!
