Củ năng là một loại thực phẩm quen thuộc đối với nhiều gia đình Việt. Chúng được chế biến thành nhiều món ăn ngon, đem lại nhiều chất dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, còn có những bài thuốc từ loại củ này giúp hỗ trợ chữa được nhiều bệnh. Để biết rõ chi tiết, mời bạn đọc bài viết dưới đây của Tuổi trẻ và Sắc đẹp nhé!
1. Củ năng là gì?
Củ năng hay còn có tên gọi khác là Mã thầy hay Bột tề, có tên khoa học là Eleocharis dulcis, thuộc họ Cói. Chúng có hình tròn dẹt, gần giống với củ hành tây, vỏ bên ngoài dày, ruột trắng, có vị ngọt mát và mọng nước.
Củ Mã thầy được trồng nhiều ở châu Á, nhiệt đới châu Phi, châu Úc và các quần đảo ở Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương… Chúng là loại cỏ sinh trưởng ở môi trường nước, khi đến kỳ thu hoạch củ sẽ chuyển sang màu nâu sậm.
2. Thành phần dinh dưỡng có trong củ năng
Trong củ Mã thầy có chứa nhiều hợp chất hóa học như chất chống oxy hóa epicatechin và catechin. Chúng có chứa penicillin giống với hợp chất cuchin. Ngoài ra, loại củ này còn chứa một số thành phần quan trọng như axit gallic, axit pcoumaric, axit hydrocinnamic và vanillin.
Bên cạnh đó, trong 100 gram củ năng còn chứa các hàm lượng dinh dưỡng: 1.4g protein, 2g chất xơ, 1% canxi, 6% vitamin C, 15% vitamin B6, 5% magie, 97 calo, 584 mg kali, 14mg natri, 0.1g chất béo, 24g carbohydrate.
3. Những công dụng của củ năng bạn chưa từng biết
Không chỉ là loại thực phẩm bổ dưỡng, củ năng còn có khả năng hỗ trợ nhiều bệnh lý khác. Theo nghiên cứu, các nhà khoa học đã tìm ra một số công dụng tuyệt vời đến từ loại củ này đối với sức khỏe con người.
3.1. Ngăn ngừa bệnh tim mạch
Trong củ Mã thầy có chứa axit béo như linoleic acid tốt cho sức khỏe tim mạch, đồng thời hỗ trợ phát triển hệ thần kinh ở trẻ nhỏ. Chúng còn chứa hàm lượng kali cao, có tác dụng cân bằng sức khỏe huyết áp, làm bình thường nhịp tim và làm giảm tỷ lệ rối loạn nhịp tim.
3.2. Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Hàm lượng chất xơ có trong loại củ này sẽ hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp tiêu hóa tốt, ngừa bệnh trĩ. Sự xuất hiện của chất xơ sẽ giúp các lợi khuẩn sinh sôi trong đường ruột, khiến hệ tiêu hóa của bạn ngày càng khỏe mạnh. Không những vậy, chúng còn mang lại nguồn tinh bột dồi dào, từ đó giúp cải thiện và hấp thu các chất dinh dưỡng tốt hơn.
3.3. Giúp kháng khuẩn
Thành phần polyphenolic và flavonnoids là 2 nguyên tố giúp ngăn chặn và làm ức chế khả năng hoạt động của ung thư và các loại vi khuẩn. Do đó, giúp bạn phòng chống được các bệnh cảm cúm, cải thiện chức năng dạ dày và trị chứng mất ngủ.
3.4. Tốt cho thai nhi
Các thành phần dinh dưỡng, khoáng chất cần thiết như vitamin E, nhóm B, K… được nhiều mẹ sử dụng để giúp thai nhi phát triển toàn diện. Ngoài ra, flavonoid từ củ năng còn kích thích tuyến sữa giúp mẹ nuôi con tốt hơn.
4. Những món ăn chế biến từ củ năng
Củ Mã thầy có thể ứng dụng vào nhiều món ăn ngon thường ngày nên được rất nhiều gia đình ưa chuộng. Bạn có thể tham khảo một số công thức chế biến món ăn từ củ năng dưới đây của Tuổi trẻ và Sắc đẹp để chiêu đãi cả nhà một bữa thật ngon.
4.1. Mã thầy kho sườn
Món củ Mã thầy này hứa hẹn sẽ đem lại vị giác lạ miệng mà có lẽ bạn cũng như người thân chưa từng được trải nghiệm. Sườn non được kho cùng Mã thầy sẽ tạo nên món ăn có hương vị đậm đà, tạo nên hương vị khó quên trong mỗi bữa cơm nhà mà nhất định bạn nên thử.
Nguyên liệu:
- 100g củ Mã thầy
- 500g sườn non
- 50g sả
- Hành lá, hành tím, tỏi
- Tiêu, đường, muối, nước mắm
Thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch Mã thầy, gọt vỏ, cắt làm đôi
- Bước 2: Rửa sườn với nước muối loãng, chặt miếng rồi ướp gia vị, thêm hành tím băm nhỏ
- Bước 3: Phi tỏi, hành thơm rồi cho sườn đảo 5 phút
- Bước 4: Sau đó thêm nước, đun lửa nhỏ khoảng 5 phút
- Bước 5: Nước gần cạn cho sả thái nhỏ cùng Mã thầy vào đảo đều
- Bước 6: Đun lửa nhỏ khi sườn chín mềm, cho hành lá vào là xong
4.2. Bánh gạo nhân củ Mã thầy
Khi nhắc tới bánh gạo, nhiều người sẽ nghĩ ngay tới món bánh gạo của Hàn Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam cũng có những món bánh được làm từ gạo ngon không kém, điển hình phải nhắc tới là món bánh gạo nhân củ Mã Thầy. Đây là món ăn vặt khá lạ miệng và vô cùng dễ thực hiện mà bạn có thể tham khảo ngay các bước chuẩn bị, chế biến sau.
Nguyên liệu:
- 150g gạo nếp
- 100g thịt heo nạc
- 300g củ Mã thầy
- 1 quả trứng
- Hành lá
- Bột ngọt, hạt tiêu, muối
Thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch, bỏ vỏ và cắt nhỏ Mã thầy
- Bước 2: Rửa sạch thịt heo với nước muối loãng, sau đó băm nhuyễn thịt
- Bước 3: Trộn thịt heo, trứng, Mã thầy cùng các gia vị vào với nhau
- Bước 4: Nặn thành từng viên nhỏ
- Bước 5: Lăn từng viên qua gạo nếp để gạo phủ đều, hấp khoảng 20 phút
4.3. Mã thầy xào thịt
Món thịt băm xào với củ Mã thầy, kèm với vị ngòn ngọt của cà rốt không chỉ dừng lại là một món ăn thơm ngon, hấp dẫn. Món ăn này còn cung cấp nhiều thành phần dinh dưỡng, rất tốt cho sức khỏe, thậm chí thường xuyên bổ sung còn có thể chữa được 1 số loại bệnh. Món Mã thầy xào thịt bằm còn đặc biệt phù hợp với gia đình có trẻ nhỏ, đảm bảo ai cũng thích mê món này cho xem.
Nguyên liệu:
- Nửa củ cà rốt
- 10 củ Mã thầy
- 1 quả trứng gà
- 200g thịt heo
Thực hiện:
- Bước 1: Sơ chế sạch Mã thầy và cà rốt, đem thái hạt lựu
- Bước 2: Rửa sạch thịt rồi xay nhuyễn
- Bước 3: Ướp thịt với gia vị cần thiết khoảng 15 phút
- Bước 4: Đảo thịt chín, cho Mã thầy và cà rốt vào đảo nhanh, cho trứng gà vào đảo cùng
4.4. Cánh gà nhồi củ Mã thầy
Nếu như bạn đã quá chán ngấy những món gà luộc kiểu truyền thống và đang muốn tìm kiếm cách biến tấu món gà độc lạ, nhất định không nên bỏ qua món ăn này. Hãy chuẩn bị nguyên liệu và lăn ngay vào bếp với món cánh gà được kết hợp với củ Mã thầy, đảm bảo hương vị của chúng sẽ mê hoặc bạn từ những miếng đầu tiên.
Nguyên liệu:
- 5 chiếc cánh gà
- 100g củ Mã thầy
- 100g giò sống
- Hành lá, gừng
- Muối, tiêu, nước mắm
Thực hiện:
- Bước 1: Đập dập gừng, xát muối, rượu trắng lên cánh gà, rửa sạch rồi để ráo
- Bước 2: Cắt nhỏ phần xương cánh, rút xương, chỉ giữ phần da thịt
- Bước 3: Trộn Mã thầy với giò sống, thêm hành lá băm nhỏ và gia vị vào
- Bước 4: Nhồi phần nhân vào bên trong da thịt cánh gà, sử dụng xiên tăm để cố định
- Bước 5: Chiên cánh gà với lửa vừa đến khi chín là được
4.5. Chè củ năng nhãn nhục
Trong những ngày hè nóng nực, nhiều người thường có xu hướng tìm đến những món ăn, thức uống thanh mát để giải nhiệt và thanh lọc cơ thể. Trong số đó, chè củ Mã thầy nhãn nhục cũng được nhiều người yêu thích bởi vị thơm ngon, xen lẫn chút hương bùi bùi của hạt sen rất khó cưỡng.
Nguyên liệu:
- 200g củ Mã thầy
- 100g nhãn nhục
- 200g hạt sen
- 300g đường phèn
Thực hiện:
- Bước 1: Rửa sạch, đem hạt sen đi nấu
- Bước 2: Mã thầy gọt sạch vỏ rồi ngâm với nước muối loãng, sau đó rớt ra thành 4 miếng
- Bước 3: Nhãn nhục cắt miếng vừa ăn
- Bước 4: Khi hạt sen chín, cho nhãn nhục cùng Mã thầy vào nấu chung
- Bước 5: Khi sôi, cho đường phèn khuấy đều và cho nhỏ lửa, nấu thêm 5 phút thì tắt bếp
5. Củ năng giá bao nhiêu tiền?
Hiện nay, giá củ năng tươi đang được bày bán trên thị trường dao động khoảng 50.000 – 100.000 đồng tùy chỗ bán. Đối với củ Mã thầy đóng gói sẵn có giá khoảng 70.000 – 130.000 đồng/kg.
Nếu mua theo lạng, giá sẽ chỉ dao động từ khoảng 25.000 – 50.000 đồng tùy số lượng. Do đó, bạn có thể lựa chọn và cân nhắc kỹ lưỡng loại củ Mã thầy tươi hay đóng gói sao cho phù hợp.
6. Mua củ năng ở đâu tốt nhất?
Trên thị trường, có rất nhiều nơi bán củ Mã thầy. Tuy nhiên để chọn mua được củ Mã thầy đảm bảo, bạn có thể tham khảo ở một số địa chỉ uy tín sau:
- Chợ miền quê: chomienque.vn
- Bạch quả: bachqua.com
- Okfood: okfood.vn
- Ông Giàu Food: vi.onggiaufood.com
- Siêu thị Coop Mart
7. Cách lựa chọn củ năng chất lượng tốt nhất
Để mua được củ Mã thầy ngon, bạn nên lựa chọn những củ còn nguyên vẹn, chắc thịt và không bị mềm. Bạn có thể dùng tay ấn vào củ để kiểm tra trực tiếp, nếu thấy củ có độ cứng là loại củ ngon.
Những củ đều nhau, khi cầm vào chắc và nặng là tiêu chí bạn nên ưu tiên. Ngoài ra, không cần chọn những củ quá to, chọn củ có kích thước vừa phải là được. Tránh chọn những củ bị dập nát, mốc, ẩm vì có thể chúng đã bị hỏng.
8. Cách bảo quản củ năng được lâu
Sau khi mua về, bạn nên bảo quản củ Mã thầy bằng cách bỏ phần vỏ bên ngoài, tiến hành dùng dao cắt bỏ phần trên và dưới của củ, sau đó cắt xung quanh các cạnh đến khi hết sạch vỏ.
Đối với những củ Mã thầy chưa được gọt vỏ, bạn cần bọc trong túi giấy trước khi bảo quản trong tủ lạnh. Mã thầy có thời gian bảo quản tối đa trong ngăn mát tủ lạnh từ 1 – 2 tuần.
Với những thông tin do Tuổi trẻ và Sắc đẹp vừa cung cấp, hy vọng rằng bạn đã có thể nắm bắt được những thông tin hữu dụng mà củ năng mang lại cho sức khỏe. Hãy thường xuyên cập nhật những bài viết hay, bổ ích hơn nữa từ Tuổi trẻ và Sắc đẹp bạn nhé!
