Quả măng cụt không chỉ dễ ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền, chiết xuất quả này được dùng làm dược liệu chính trong nhiều bài thuốc điều trị bệnh đường tiêu hóa, bệnh ngoài da,… Trong y học hiện đại chỉ ra quả măng cụt có khả năng ngừa ung thư, tiểu đường và các bệnh tim mạch.
1. Giới thiệu về quả măng cụt
Quả măng cụt là trái cây có vị ngọt, ngon, giàu dinh dưỡng và được ưa chuộng ở nước ta. Để hiểu hơn loại quả này, hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm, phân loại, phân bố và mùa thu hoạch trong nội dung dưới đây.
1.1. Đặc điểm quả măng cụt
Quả măng cụt có hình tròn, nhỏ bằng nắm tay trẻ em, trông như những quả quýt. Vỏ của chúng rất dày, cứng, có màu tím sẫm hoặc tím đỏ đậm. Phần cuống màu nâu sẫm, có khoảng 4, 5 tai nhỏ, hình tròn, màu xanh ôm lấy quả. Bên trong lớp vỏ dày bao bọc những múi quả trắng muốt, kích cỡ không đều nhau. Khi ăn có vị ngọt dịu, thịt quả dai giòn và hương thơm đặc trưng.
1.2. Các loại măng cụt
Trên thế giới có rất nhiều loại măng cụt khác nhau. Chúng có hình dáng, màu sắc, hương vị, thành phần dinh dưỡng khác nhau tùy vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng. Tại Việt Nam, có 2 loại măng cụt phổ biến là măng cụt Lái Thiêu (xuất xứ từ Bình Dương) và măng cụt Thái Lan (được nhập khẩu từ Thái Lan).
Đối với măng cụt Lái Thiêu, quả có cuống to, tươi xanh, tai màu xanh vàng. Phần vỏ căng mịn, màu tím sẫm đẹp mắt. Quả được thu hoạch khi chín tự nhiên, không chất bảo quản. Múi quả mọng nước, khi ăn có 8 phần ngọt và 2 phần chua dịu nhẹ đặc trưng, có độ giòn nhẹ. Đây là một thức quả được nhiều người ưa chuộng.
Khác với măng cụt Lái Thiêu, măng cụt Thái Lan thường có vỏ và cuống quả tối màu hơn, do chúng đã héo khi phải vận chuyển đi xa. Dáng quả tròn và phần đáy dài hơn măng cụt nước ta. Khi ăn có vị ngọt, múi mềm và dễ nhai nuốt. Ngoài sử dụng trực tiếp, chúng còn thường được dùng làm sinh tố, kem, nước ép, salad,…
1.3. Măng cụt được trồng ở đâu
Cây măng cụt được trồng phổ biến ở khu vực Đông Nam Á, Ấn Độ và một số nước Nam Mỹ. Tại Việt Nam ghi nhận, khu vực Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ là nơi có diện tích trồng măng cụt lớn nhất. Đặc biệt, tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, diện tích trồng lên đến gần 5 nghìn ha. Cây cho năng suất và lợi nhuận cao, trở thành nguồn thu nhập chính của nhiều hộ nông dân.
1.4. Mùa thu hoạch
Măng cụt cho thu hoạch vào mùa hè, bắt đầu từ đầu tháng 5 đến tháng 7 dương lịch. Thời điểm quả ngon nhất là vào giữa tháng 6, quả đỏ đậm, tròn đầy, ngọt thơm. Tuy nhiên, sang tháng 7 vào mùa mưa, quả dễ bị ngấm nước khiến thịt nhạt dần. Đây cũng là lúc quả dễ bị hư hỏng, không thể bảo quản lâu.
2. Ý nghĩa hình ảnh quả măng cụt
Hình ảnh quả măng cụt vốn quen thuộc với người dân Việt Nam, chúng mang lớp vỏ dày cứng tối màu, bao bọc lớp thịt quả trắng ngần bên trong. Hình ảnh này gợi nhớ đến người nông dân Việt Nam, dù tay chân luôn lấm lem bùn đất, nắng gió làm làn da trở nên đen sạm nhưng vẫn giữ được tâm hồn trắng trong. Theo đó, hoàn cảnh nghèo khó không làm cho dân ta bị suy thoái đạo đức mà vẫn giữ tấm lòng thiện lương và bao dung.
Ngược lại, cũng nhắc nhở người đời không nên đánh giá ai chỉ qua vẻ bề ngoài. Ai cũng có một trái tim được bao bọc trong một lớp vỏ dày. Vẻ bề ngoài không quyết định được tính cách cũng như tâm hồn họ là xấu hay tốt. Hãy mở lòng tìm hiểu, cảm thông với những gì họ phải gánh chịu bên ngoài và trân trọng nét đẹp mỗi người gìn giữ bên trong. Đó mới là giá trị cốt lõi cần được thấu hiểu.
3. Khám phá các thành phần dinh dưỡng đến từ quả măng cụt
Các loại trái cây nhiệt đới thường chứa lượng dinh dưỡng đa dạng. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, quả măng cụt chứa chất béo, chất xơ, chất đạm, carbohydrate, vitamin B, C. Đồng thời, quả này cũng chứa loạt chất khoáng như canxi, sắt, magie, mangan, photpho, kali, natri, kẽm. Nhờ đó, tiêu thụ măng cụt đúng cách có thể hỗ trợ nâng cao sức khỏe.
4. 10 lợi ích đối với sức khỏe của quả măng cụt
Trong các tài liệu Đông y, vỏ quả măng cụt vốn được sử dụng làm dược liệu từ bao đời nay. Những nhà khoa học chỉ ra, ăn măng cụt giúp bổ sung chất chống oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa ung thư và bổ trợ cho tim mạch. Dưới đây là 10 lợi ích đối với sức khỏe của quả măng cụt.
4.1. Giúp cơ thể giảm stress hiệu quả và luôn giữ tinh thần lạc quan
Một số nghiên cứu chỉ ra, quả măng cụt chứa axit trytophan – một chất có liên hệ trực tiếp với serotonin. Trong khi đó, serotonin là chất dẫn truyền thần kinh, tạo sự hưng phấn cho tinh thần. Bạn có thể nâng cao tính tập trung, làm việc hiệu quả hơn. Đồng thời, loại bỏ tình trạng căng thẳng, mệt mỏi do áp lực công việc gây ra. Qua đó cải thiện chất lượng cuộc sống tích cực hơn.
4.2. Chống lão hóa hiệu quả
Các hợp chất chống oxy hóa trong quả măng cụt có khả năng bảo vệ các tế bào khỏe mạnh. Đối với những tế bào bị tổn thương, các dưỡng chất từ quả này đi vào cơ thể làm nhiệm vụ chữa lành chúng. Ngoài ra, xanthones, catechin và các vitamin trong măng cụt giúp giảm thiểu tình trạng lão hóa. Cùng với lượng nước dồi dào, ăn măng cụt giúp nuôi dưỡng da luôn tươi trẻ, căng mịn và tràn đầy sức sống.
4.3. Phòng ngừa ung thư
Không chỉ chứa các chất chống oxy hóa mạnh mẽ, quả măng cụt còn chứa vitamin C giúp kháng viêm hiệu quả. Những dưỡng chất này đóng vai trò tiêu diệt những tế bào có nguy cơ bị biến chuyển thành ung thư. Đồng thời, chúng cũng bảo vệ, ngăn chặn nguy cơ gây bệnh ung thư và hỗ trợ điều trị đối với bệnh nhân đang mắc bệnh.
4.4. Điều trị viêm da
Các công trình nghiên cứu cho thấy vỏ quả măng cụt có tác dụng điều trị bệnh ngoài da. Cụ thể, trong Đông y, người ta thường dùng chiết xuất vỏ măng cụt để loại bỏ hoặc làm giảm bớt tình trạng chàm, viêm da, mụn, vẩy nến. Đây là một loại dược liệu lành tính, khi sử dụng không gây ra phản ứng phụ. Vì vậy, có thể dùng an toàn trên mọi loại da.
4.5. Tăng sức đề kháng
Các nhà khoa học đã chứng minh trong nhiều nghiên cứu về chiết xuất măng cụt có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, kháng virus, kháng khuẩn và khối u. Những dưỡng chất trong quả này giúp bổ sung dinh dưỡng cho một hàng rào miễn dịch khỏe mạnh. Từ đó ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm từ các yếu tố bên ngoài. Ngoài ra, xanthones trong măng cụt đang được nghiên cứu về tác dụng điều trị bệnh lao và sốt rét.
4.6. Hỗ trợ điều trị tiểu đường
Theo một đánh giá năm 2019, chiết xuất từ măng cụt có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả. Cụ thể, trong một cuộc khảo sát toàn quốc ở Philippines cho thấy, nhóm người sử dụng măng cụt làm trà hoặc thường xuyên ăn măng cụt tươi có ít nguy cơ mắc bệnh hơn. Đồng thời, đối với những bệnh nhân đang trong quá trình điều trị đái tháo đường này, bổ sung măng cụt vào thực đơn hàng ngày cũng cho kết quả tích cực hơn.
4.7. Hỗ trợ điều trị huyết áp cao
Bệnh huyết áp cao thường xuất hiện ở tuổi trung niên, là một trong những nguyên do hàng đầu dẫn đến xơ cứng động mạch. Việc này khiến đường lưu thông máu bị thu hẹp, cản trở tuần hoàn, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Các nhà khoa học khuyến nghị nên sử dụng măng cụt trong thực đơn hàng ngày để làm giảm huyết áp. Đồng thời, dưỡng chất trong măng cụt có tác dụng tốt trong việc ổn định huyết áp lâu dài.
4.8. Tốt cho hệ tiêu hóa
Nghiên cứu cho thấy, nước và chất xơ trong quả măng cụt có tác dụng nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón và ung thư ruột. Đặc biệt, chất xơ có khả năng loại bỏ những chất độc hại từ thực phẩm, không cho phép chúng bị hấp thụ ngược lại cơ thể. Các chất dinh dưỡng còn lại cung cấp thức ăn cho hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột. Nhờ đó, tạo “đội quân” có sức chiến đấu cao, bảo vệ toàn bộ hệ thống tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh.
4.9. Cải thiện bệnh dạ dày
Khi số lượng vi khuẩn trong dạ dày tăng lên chúng sẽ gây ra triệu chứng đau bụng, ợ hơi, trào ngược,… Về lâu dài, dạ dày chúng ta sẽ bị tàn phá và dẫn đến những căn bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nghiên cứu ra kháng thể xanthones được tìm thấy trong quả măng cụt có khả năng tiêu diệt vi khuẩn trong dạ dày. Chúng giúp ổn định lượng vi khuẩn vừa đủ để tiêu thụ và hấp thu chất dinh dưỡng từ thức ăn hiệu quả hơn.
4.10. Ăn măng cụt giảm cân
Những tài liệu về chế độ dinh dưỡng và tập luyện cho thấy, bổ sung măng cụt giúp tăng cường năng lượng và thúc đẩy quá trình đốt cháy mỡ thừa nhanh hơn. Không chỉ thế, quả măng cụt còn chứa nhiều chất xơ và nước, vừa giúp no lâu, vừa giúp nhuận tràng, nhanh chóng thải độc và thanh lọc cơ thể. Vì vậy, đây chính là loại trái cây không thể thiếu trong thực đơn giảm cân của phái đẹp.
5. Những món ăn được chế biến từ quả măng cụt phổ biến nhất
Không chỉ dùng để ăn trực tiếp, quả măng cụt còn được dân gian chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Nếu bạn chưa từng thử, hãy tham khảo những công thức đơn giản dưới đây.
5.1. Gỏi gà măng cụt
Vị ngọt thanh và vị chua dịu nhẹ đặc trưng của măng cụt quyện với phần thịt gà giòn dai sẽ làm bạn ấn tượng khó quên. Để làm món này, hãy thực hiện đúng chuẩn các bước sau nhé!
- Bước 1: Chuẩn bị gà, măng cụt, rau răm, húng quế, đậu phộng, ớt, chanh, tỏi
- Bước 2: Măng cụt bỏ vỏ, ruột cắt thành từng khoanh tròn hoặc tách múi
- Bước 3: Ngâm măng cụt trong hỗn hợp nước lọc, đường, giấm và để trong ngăn mát tủ lạnh
- Bước 4: Thịt gà rửa sạch, luộc cùng muối và hành tím
- Bước 5: Sau khi gà chín, vớt ra và thái mỏng hoặc xé sợi để vào tô
- Bước 5: Cắt nhỏ rau thơm, giã dập đậu phộng và băm nhuyễn tỏi ớt
- Bước 6: Pha nước chấm chua ngọt với chanh, đường, nước mắm và tỏi ớt
- Bước 7: Trộn đều gà, măng cụt và nước chấm, thêm rau thơm, để khoảng 10 phút cho ngấm gia vị
- Bước 8: Gắp toàn bộ gỏi ra đĩa, trình bày đẹp mắt và thưởng thức
Lưu ý: Nên lựa chọn măng cụt mới chín tới, ruột còn cứng và đừng quên để chúng trong tủ lạnh để tăng độ giòn.
5.2. Sinh tố măng cụt
Một cốc sinh tố măng cụt giải nhiệt ngày hè với vị ngọt chua hòa quyện có thể “cưa đổ” bạn bất cứ lúc nào. Đừng ngại vào bếp với công thức đơn giản sau nhé!
- Bước 1: Chuẩn bị quả măng cụt, chanh, whipping cream, sữa đặc, đá viên
- Bước 2: Tiến hành làm sạch chanh và cắt lát mỏng
- Bước 3: Măng cụt bỏ vỏ, bỏ hạt, lấy phần thịt trắng
- Bước 4: Cho toàn bộ nguyên liệu trên cùng 2 thìa nước cốt chanh vào xay nhuyễn
- Bước 5: Đổ hỗn hợp ra ly và thêm vài lát chanh mỏng trình bày đẹp mắt
Chỉ với 5 bước đơn giản phía trên, bạn có thể thưởng thức ly sinh tố mát lạnh rồi. Ngoài ra cũng có thể thêm sữa chua để tăng thêm dưỡng chất cho món đồ uống thơm ngon.
5.3. Chè măng cụt
Chè là món truyền thống của người Việt Nam, sau này, chúng càng được sáng tạo đa dạng hơn. Trong đó, chè măng cụt mới xuất hiện những năm gần đây và trở thành một món hấp dẫn mỗi trưa hè. Công thức nấu chè măng cụt như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị măng cụt, đường nâu, bột năng, nước cốt dừa, lá dứa
- Bước 2: Lá dứa rửa sạch, xay nhuyễn và lọc lấy nước cốt
- Bước 3: Măng cụt rửa sạch, tách múi và lăn với bột năng
- Bước 4: Thả các múi măng cụt đã lăn bột trong nước sôi, khi các múi nổi lên là bột đã chín
- Bước 5: Nấu nước lá dứa cùng nước cốt dừa, đường nâu và nước lọc Advertisement
- Bước 6: Để măng cụt vào ly và thêm nước lá dứa và nước đá
Ngoài ra, bạn có thể thêm các loại trái cây khác để tăng thêm độ ngon và hấp dẫn. Thưởng thức một ly chè mát lạnh không chỉ ngon miệng, giải khát mà còn đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
6. Những câu hỏi về quả măng cụt
Bên cạnh những thông tin về dinh dưỡng, tác dụng cũng như các món ăn được chế biến từ quả măng cụt, hiện vẫn có một số thắc mắc về loại quả này. Dưới đây là một số thông tin liên quan đến măng cụt.
6.1. Quả măng cụt có hạt không?
Quả măng cụt thường có hạt trưởng thành ở múi to nhất và không thể ăn được. Mặc dù chưa có nghiên cứu khẳng định hạt quả có độc tố, nhưng vô tình nuốt phải chúng cũng tương tự như nuốt dị vật. Trường hợp này đã từng xảy ra, thậm chí ở cả người lớn. Biểu hiện là các cơn đau bụng quặn thắt, khó thở, buồn nôn,… Hiện nay, các nhà khoa học cũng đang tiến hành nghiên cứu giống măng cụt không có hạt để nâng cao chất lượng quả.
6.2. Quả măng cụt mọc dưới đất có nên ăn không?
Cây măng cụt vốn là cây thân gỗ, cho ăn trái, quả mọc ở trên cây. Vì vậy, vốn không tồn tại quả măng cụt mọc dưới đất. Bạn cần lưu ý điều này để tránh ăn phải những loại trái có hình dạng tương tự nhưng không rõ nguồn gốc cũng như các thành phần chất bên trong. Ngoài ra, khi ăn măng cụt cũng nên chú ý người hay bị dị ứng, ung thư, bị bệnh đường tiêu hóa,… nên hạn chế tiêu thụ để tránh gây ra những hậu quả không tốt cho sức khỏe.
7. Mua quả măng cụt ở đâu? Giá bao nhiêu?
Mức giá của măng cụt thường phụ thuộc vào giống quả, thời điểm, thời tiết, sản lượng thu hoạch mà sẽ có sự chênh lệch khác nhau. Hiện nay, quả măng cụt được bán với giá dao động từ 55.000 – 115.000 đồng/kg. Để mua được quả ngon, bạn nên mua vào khoảng tháng 6 – giữa mùa thu hoạch. Thời điểm này, giá măng cụt cũng ở mức hợp lý nhất.
Hiện nay, bạn có thể mua măng cụt trực tiếp ở các nhà vườn, các chợ, siêu thị, cửa hàng trái cây uy tín. Ngoài ra, quả này cũng được bán phổ biến trên các sàn thương mại điện tử, kênh bán hàng trực tuyến. Tuy nhiên, hãy cân nhắc việc vận chuyển quả đi xa để đảm bảo được độ tươi ngon cũng như chất lượng sản phẩm.
8. Những hình ảnh về quả măng cụt
Trên đây là những thông tin chi tiết về quả măng cụt cũng như công dụng, cách dùng mà bạn quan tâm. Cảm ơn bạn đã đọc và đừng ngại chia sẻ những kiến thức bổ ích đến người thân và bạn bè. Theo dõi trang tin Tuổi trẻ và Sắc đẹp để cập nhật tin tức mới mỗi ngày.
